Müntehab-ı Bahriyye (Akdeniz ve Ege’nin Tarihi Coğrafyası, 1645-1646)

​Akdeniz ve Karadeniz’de sürekli büyüyen, Kızıldeniz’e ve Hind Okyanusu’na seferler düzenleyen Osmanlıların, deniz coğrafyası bilgileri, yeterli gelmeyince 17. asrın büyük âlimi Kâtib Çelebi (v. 1657) tarafından meşhûr Kapdân Pîrî Reîs’in (v. 1554?) Kitâb-ı Bahriyye isimli muhteşem eseri esas alınarak 1645-1646 tarihinde Müntehab-ı Bahriyye isimli haritalı eşsiz bir kitap hazırlanır.

Osmanlı ve Akdeniz tarihî coğrafyası için çok mühim bir kaynak eser özelliği taşıyan Müntehab-ı Bahriyye, coğrafî tanımlamaları, renkli haritaları, yer adlarının aktarılışı gibi daha birçok hususiyetleri ve ilkeleri açısından bütün Osmanlı coğrafya kitapları arasında ayrı bir yere sahiptir. Kâtib Çelebi’nin kaleminden çıkan nüshada doksan üç harita ve iki cedvel bulunur. 

Nadir Eserler Kitaplığı markasıyla yayınladığımız Müntehab-ı Bahriyye’nin müellifin kendi kaleminden çıkan nüshasının tıpkabısımı, geniş bir inceleme ve içindekiler ilâvesiyle birlikte takdim ediliyor. Yaklaşık yirmi yıl önce Prof. Dr. Fikret Sarıcaoğlu tarafından tespit edilerek Akdeniz ve Ege’nin Tarihî Coğrafyası, 1645-1646 alt başlığıyla takdim edilen çalışmada, Müntehab-ı Bahriyye’nin keşfi öncesine âid bilgiler, esere kaynak olan Kitâb-ı Bahriyye’nin temel özellikleri, Müntehab’ın adı, telif tarihi, nüshaları, muhtevâsı, kaynak ve mehazları, kitâbiyâtı, önemi ve kıymeti üzerinde bir incelemeye yer veriliyor. Kâtib Çelebi’nin telifinin daha açık görülebilmesi ve Kitâb-ı Bahriyye ile farkının temyîz edilebilmesi için karşılaştırmaya uygun örnek metinlerin çeviriyazıları sunuluyor. Ayrıca, tıpkıbasımdan kolaylıkla istifade edilebilmesi gayesiyle eserin konu başlıkları, kısaca içindekiler varak sırasıyla hazırlanmıştır.

Osmanlı denizcilerinin başucu kaynağı niteliğindeki Kâtib Çelebi’nin Müntehab-ı Bahriyye’si ehemmiyetine binaen orijinal ebadında, gayet gösterişli bir cild ve kaliteli kâğıda basılmıştır. Özellikle Osmanlı denizcilik tarihi, Akdeniz ve Ege denizi üzerine araştırmalarda bulunan ve aynı zamanda haritacılık üzerinde çalışan akademisyenler, araştırmacılar, mühendisler ve tarihini merak edenlerin kütüphanelerinde bulundurmaları gereken kaynak bir eserdir.